Nederland koploper in Europa met overstap naar elektrische bussen

De Nederlandse markt, januari 2020

De belangrijkste reden hiervoor is dat de overheden die het busvervoer aanbesteden veel op het milieu letten. Europa heeft strakke doelstellingen opgesteld voor de reductie van CO2-uitstoot in de zeer nabije toekomst. Nederland is in Europa het meest vooruitstrevend. Door een bestuursakkoord uit 2016 waarin is afgesproken dat er in 2025 geen dieselbussen meer verkocht mogen worden en vanaf 2030 er helemaal geen dieselbussen meer mogen rijden.

15% van alle openbaar vervoerbussen in Nederland is nu elektrisch

Eind 2018 reden 360 elektrische bussen in het Nederlandse openbaar vervoer, terwijl de teller eind 2019 al op 770 stond. Op de totale Nederlandse vloot (5.236 bussen) betekent dit een aandeel van 15 procent. Dat blijkt uit een -nog niet gepubliceerde- inventarisatie van CROW, dé publieke kennisinstelling voor infrastructuur en verkeer en vervoer.

De groei gaat nu hard; eind 2020 bijna 1.400 elektrische bussen

Het aantal zero emissie (ZE) bussen groeit in Nederland sneller dan elders in Europa. Naar verwachting komen er in 2020 maar liefst 618 bij, waarmee het totaal aantal bussen op 1.388 komt.
Voor de periode na 2021 zijn al bijna duizend ZE-bussen besteld. De omvang van de volledige busvloot blijft door de jaren heen min of meer gelijk, ruim 5.000 stuks.

Koplopers zijn de provincies Groningen en Drenthe

Groningen en Drenthe zijn met afstand de meest geëlektrificeerde provincies als het gaat om busvervoer. In het noorden is 47 procent van de bussen elektrisch. Limburg (37 procent) en Noord-Holland (31 procent) staan op nummer twee en drie. In Zeeland en Overijssel rijdt nog geen enkele elektrische bus.

De regionale verschillen komen voort uit de manier waarop het Nederlandse openbaar vervoer is georganiseerd. Vervoersbedrijven strijden via aanbestedingsprocedures om het recht om gedurende een langere periode – vaak tien jaar – het vervoer te mogen verzorgen in een regio. Nederland is hiervoor opgedeeld in 34 regionale concessies. Zogenoemde ov-autoriteiten – meestal het provinciebestuur – schrijven de aanbestedingen uit en kiezen de vervoerder. Zij stellen eisen aan het aanbod, maar ook aan het materieel. Het tempo waarin het vervoer in een regio verduurzaamt hangt af van de manier waarop de vervoerder omgaat met de eisen die de provincie als opdrachtgever heeft gesteld. ‘Schoon’ is niet de goedkoopste optie; een elektrische bus kost al gauw vier ton, tweemaal zoveel als een dieselbus.

De koppositie van Groningen en Drenthe is te danken aan de nieuwe concessie GD2020. Op 15 december 2019 begon Qbuzz met 152 nieuwe elektrische bussen: 60 streekbussen en 92 stadsbussen.
De streekbussen zijn allemaal van Ebusco en hebben een actieradius van +/- 350 kilometer. Ze worden zoveel mogelijk ’s nachts opgeladen op de 8 depots in deze twee provincies.

Foto: Johan Pesulima (chauffeur Qbuzz Groningen)

Volgens de provincie Groningen en vervoerder Qbuzz zorgt de busvloot voor 90 procent minder CO₂-uitstoot. „Met deze busconcessie halen we in Groningen en Drenthe het klimaatakkoord van Parijs”, zei gedeputeerde Fleur Gräper (Mobiliteit, D66) bij de feestelijke introductie op 29 november 2019:

Vervoerders

Uit de CROW-inventarisatie blijkt welke vervoerder vooroploopt in de bustransitie. Qbuzz (een indirecte dochter van het Italiaanse staatsspoorbedrijf) heeft 224 ZE-bussen rondrijden. Connexxion (onderdeel van het Franse vervoersconcern Transdev) 193. Nummer drie is Arriva (onderdeel van Deutsche Bahn), met 157 bussen. Hekkensluiter van de negen vervoerders in Nederland, is het Amsterdamse GVB, de enige met nul elektrische bussen. In april arriveert de eerste lichting van 31 bussen in Amsterdam.

Busleveranciers

Voornamelijk 4 leveranciers leverden deze 770 elektrische bussen. VDL leverde 486 elektrische bussen. Nummer twee, met 110 bussen, is Ebusco uit Deurne, dat zijn elektrische bussen in Nederland volledig zelf ontwikkelt en ontwerpt en de bussen – met praktisch alleen Europese onderdelen – laat assembleren in China. De Franse fabrikant Heuliez leverde 49 bussen, het Chinese BYD 44. Ebusco heeft hiermee een marktaandeel van 14% in thuisland Nederland.

Wat 2020 Nederland gaat brengen

In 2020 komen ruim 600 nieuwe elektrische bussen op de Nederlandse wegen.
De 2 grootste orders zijn voor Keolis (dochter van het gelijknamige Franse vervoersconcern) waar het Chinese BYD 259 elektrische bussen gaat leveren voor Overijssel, Flevoland en Gelderland.

De tweede order is voor Connexxion (onderdeel van het Franse vervoersconcern Transdev) waar Ebusco 156 bussen gaat leveren voor de concessie AML en Haarlem IJmond. Deze bussen gaan vanaf eind 2020 de weg op in Amsterdam, Haarlem en omgeving.

Hiernaast gaat Ebusco in het voorjaar van 2020 ook 20 nieuwe streekbussen leveren in Utrecht, waar al vanaf september 2017 11 stadsbussen van Ebusco rondrijden.

Bronnen:
NRC, Mark Duursma (link)
CROW
Qbuzz